Informatie op websitepagina’s wordt gekwalificeerd als berichten en mededelingen aan het publiek. De randgemeenten moeten de informatie op hun website op basis van artikel 24 van de Taalwet bestuurszaken dan ook in het Nederlands en in het Frans publiceren, met voorrang voor het Nederlands.
In februari 2019 vroeg een randgemeente of dit ook het geval is wanneer zij bepaalde ‘interne documenten’ op haar website moet publiceren. De vraag betrof de publicatie van het rechtspositiereglement, het arbeidsreglement en de deontologische code van het gemeentelijk personeel. De publicatie op de gemeentelijke website van die documenten, die normaal gezien onder de kwalificatie ‘interne documenten’ vallen, is verplicht door het Decreet Lokaal Bestuur.
Interne documenten moeten worden opgesteld in de taal van de binnendienst. Dit kan volgens artikel 23 in de randgemeenten alleen in het Nederlands. In hoeverre maakt het voorschrift van de binnentaal de publicatie van die documenten in het Nederlands en het Frans onmogelijk?
Volgens de Vaste Commissie voor Taaltoezicht blijft een stuk van de binnendienst tot die categorie behoren, zolang het als een intern document kan gelden. Zodra het echter ter inzage van het publiek wordt gesteld, wordt er overgeschakeld naar de kwalificatie ‘berichten en mededelingen aan het publiek’.
De verplichting tot publicatie in het Decreet Lokaal Bestuur kadert in het actief openbaarheidsbeleid om een grotere betrokkenheid van de burger bij het lokaal bestuur te bevorderen. De burger heeft dus recht op die informatie en die moet voor iedereen toegankelijk zijn.
In het verleden heeft de adjunct van de gouverneur er al op gewezen dat de opeenvolgende toepassing van de regels inzake de (passieve) openbaarheid en de faciliteitenregeling er niet toe mag leiden dat elk document virtueel tweetalig wordt.20 Dit is immers moeilijk verzoenbaar met de restrictieve uitlegging van de faciliteitenregeling. Maar dit mag er ook niet toe leiden dat de actieve openbaarheid van bestuur ontdaan wordt van elke inhoud.
De achtereenvolgende toepassing van artikel 286 Decreet Lokaal Bestuur en artikel 24 Taalwet bestuurszaken houdt bij een strikte interpretatie van beide wetgevingen in dat de gemeente de documenten in kwestie moet vertalen. Op basis van de geldende standpunten van de Vaste Commissie voor Taaltoezicht moeten de teksten integraal beschikbaar worden gesteld en volstaat een samenvatting niet.
De publicatie van die documenten in beide talen op de gemeentelijke webstek ten behoeve van de inwoners mag echter geen afbreuk doen aan de vereiste van de taal van de binnendienst. Ambtenaren worden geacht hun taak in het Nederlands uit te voeren. Dit geldt ook voor de bestuurders. De gemeente moet er dan ook over waken dat er intern geen gebruik wordt gemaakt van de vertaalde reglementen.
Het leek de adjunct van de gouverneur ook aangewezen dat de gemeente haar inwoners voldoende duidelijkheid verschaft over de louter informatieve waarde van de Franstalige teksten en hen erop wijst dat alleen de Nederlandstalige tekst rechtsgevolgen kan hebben.
Voetnoot
20 Voor meer informatie: Activiteitenverslag van de dienst van de adjunct van de gouverneur 2010-2011.
Audiovisuele informatie is een goed ingeburgerde communicatietechniek in onze maatschappij. Steeds meer gemeentebesturen plaatsen op hun website de audio-bestanden van de gemeenteraadszittingen. Zo proberen zij de inwoners meer te betrekken bij het lokaal beleid door hun duidelijk te informeren over de beleidskeuzes. In november 2019 werd aan de adjunct van de gouverneur gevraagd of die bestanden alleen in het Nederlands ter beschikking moeten worden gesteld op de website van een randgemeente.
Besprekingen en besluiten van de gemeenteraden moeten in de randgemeenten plaatsvinden in het Nederlands, op basis van artikel 23 van de Taalwet bestuurszaken. Is dat niet het geval, dan kunnen er geen rechtsgeldige gevolgen aan worden verbonden.
Of de geluidsband niets anders zou zijn dan de gemeenteraad die als het ware achteraf wordt bijgewoond, zoals de vraagsteller het formuleerde, leek de adjunct van de gouverneur minder vanzelfsprekend. Het beluisteren van een geluidsband van de vergadering van een gemeenteraad kan niet worden gelijkgesteld met een interactieve vergadering. Het laat de luisteraar niet toe om de vergadering bij te wonen in de zin dat hij deelneemt aan de bespreking en besluitvorming. Alle besluiten zijn immers al genomen tijdens de vergadering en werden vastgelegd in het zittingsverslag en de notulen.
Het zittingsverslag en de notulen zijn uiteraard interne bestuurlijke documenten en kunnen alleen in het Nederlands worden opgesteld. Vertalingen ten behoeve van gemeenteraadsleden, schepenen of burgemeester zijn niet toegestaan. De vraag is dan of dit voorschrift de publicatie van een Franse vertaling van de audiobestanden al dan niet belet.
Ook in dit dossier geldt het standpunt van de Vaste Commissie voor Taaltoezicht dat een stuk van de binnendienst, eens ter inzage van het publiek gesteld, de kwalificatie ‘berichten en mededelingen’ krijgt. Volgens artikel 24 van de Taalwet bestuurszaken moet dergelijke informatie in het Nederlands en het Frans, met voorrang voor het Nederlands, worden aangeboden op de website van een randgemeente.